Bostraining in het nieuws – Bostraining.nl

HEERENVEEN – Henk Bos werd in 1980 geboren. In Wartena. Henk Bos had dus een gelukkige jeugd, want die kwam snel in de goede winters terecht.

Die van 1982 was nog wat te vroeg. De Elfstedenwinters van 1985 en 1986, en de forse van 1987, konden evenwel ruim gebruikt worden om de kinderen te leren schaatsen. Henk ook. Op het baantje achter het korfbalveld. Daar werd zijn toekomst verzegeld: Henk Bos is nu personal schaatstrainer in Heereveen.

Henk Bos is heel wat meer dan dat. We treffen hem in wat hij zijn personal trainingsstudio noemt. Het lijkt een fitness centrum, “mar dat is it júste wurd krekt net. Dit is persoanliker, dat bin individualisten. At hjir gjin groepkes komme, dan ûntstean dy wol. It is hjir gesellich.”

Eerste schaatsstreken

Iedereen die in de schaatswereld aan begeleiding doet, heeft zelf ook geschaatst. Als jongetje naar de schaatsverenging ‘de Pinguïns’ in Grou. Daarna door. Naar Thialf. “Ik riid shorttrack”, toen nog niet zo in de picture als nu. “Dat stie noch wat yn de ‘berneskuon’,”Henk Bos haalde de top trouwens net niet. Hoewel? “Ik ha noch ien World Cup mei dien.” Een knieblessure schoof hem naar de kant.

Henk Bos had intussen zijn diploma’s gehaald. Hij werd trainer. Opnieuw bij de shorttrack. Pas bijna na afloop van het gesprek zegt hij tussen neus en lippen door dat hij de eerste schaatsstreken van de huidige succesvolle shorttrackploeg, onder anderen Daan Breeuwsma, Sjinkie Knegt en Rianne de Vries, heeft helpen zetten.

Tegelijk was Henk Bos trainer van de baanselectie, bij het gewest Friesland van de KNSB. Maar dat moest je allemaal naast je werk doen. Toen nam Henk Bos een ferme beslissing. Van vrijwilliger naar echt werk. Hij werd ZZP-er. En zei tegen iedereen, dat hij iedereen wel wilde begeleiden. Hij bouwde langzaam zijn ‘bedrijf’ op. Eerst in de catacomben van Thialf, vanaf 2011. Met de verbouwing daar, verdween hij. Dat was beter, “oars ha je de hiele dei kofjedrinkers.”

Op de fiets naar studio en Thialf

Henk Bos heeft nu aan het Turfschip in Heerenveen zijn personal trainingsstudio. Hij hoopt over een paar jaar zijn helpers een vaste baan te kunnen geven. Zoals het nu gaat, neemt het nogal wat tijd in beslag. ‘s Ochtends om zeven, soms zes uur al, komen de eerste gasten zijn studio binnen. Vaak is het ’s avonds na negenen als de laatsten weggaan.

Tussendoor moet je als schaatstrainer natuurlijk ‘s winters, maar tegenwoordig ook ‘s zomers, naar de baan. Schaatsen is niet alleen uithouding en kracht, maar vooral een zaak van goede techniek. Wedstrijdbegeleiding doet Henk Bos niet meer, dan ben je altijd weg. Daarom is hij ook gelukkig met zijn eigen studio, want op Thialf was je doorlopend de klos. Henk Bos woont in Tjalleberd. En rijdt op de fiets naar studio en Thialf.

Zijn klanten zijn uiterst variabel, een veelheid aan mensen. Het gewest Friesland heeft geen selecties meer, dus moet de sub-subtop zichzelf redden. Dat kan samen met Henk Bos. Er zijn ook groepjes, die het heerlijk vinden om een paar avonden goed onderricht te krijgen. Er zijn ook mensen die het recreatief doen, of die alleen maar willen sporten, c.q. afvallen. Het zijn ook niet alleen schaatsers die er voor zijn deur staan. Ook andere sporten, met name het aanpalende wielrennen, leveren zijn klandizie.

Moeilijk beroep

Henk Bos koos een moeilijk beroep. Ieder mens, dus ook iedere sporter, is anders. Van lichaam en van geest. Dus moet iedereen eigenlijk zijn of haar eigen programma hebben. Ook in ‘zwaarte’ kan dat aanzienlijk verschillen. “De iene hat mear hersteltiid nedich as de oare, dêr moat je goed rekken mei hâlde.” Dan zit Bos natuurlijk met veel mensen die eigenlijk té graag willen. Die proberen altijd maar door te douwen. Maar schaatsen wordt, net als wielrennen, in bed gewonnen. “Ferjit net, dy lju ha allegear in baan en in gesin, dit komt der inkeld mar by. Je ha je rêst wol nedich.”

In één hoek van de personal trainingsstudio kun je zien dat schaatsen het hoofdmotief is. Daar liggen de schaatsplanken, die de Amerikaan Eric Heiden in de 80-er jaren ontwikkelde en (mede) daardoor iedereen op achterstand zette. Maar ook de allernieuwste hartslagmeters vertellen Henk Bos hoe zijn pupillen functioneren onder druk, kracht, inzet en spanning. Hij houdt ze in de gaten.

Kwestie van gevoel

Hij is blij met het fanatisme van zijn pupillen. Hij vindt het leuk om, als hij ziet dat iemand meer kan, eventjes door te duwen. Zijn groepjes zijn redelijk klein. Net zo overzichtelijk als de mensen die solo komen. En dat is belangrijk. De grens tussen hard trainen en té hard trainen is een vage. Dat moet je als trainer op letten. Een kwestie van gevoel, zegt Henk Bos. “Faak sjoch ik se yn de eagen en dan wit ik it wol.”

Gevoel. Terwijl mensen als Jac Orie met de meest moderne middelen en wetenschappen dat werk aangaan. Logisch, dat is topsport, daar krijgt Orie tijd en budget voor. Had Henk Bos niet meer die kant uit gewild? De sympathieke trainer aarzelt lang… “Ik tink dat ik dêr te sacht foar bin.” En dan: “Ik krij fan de minsken hjir mear enerzjy.”

Voorbeeld: een schaatser uit de sub-sub-subtop, die mastermarathons rijdt in de lagere afdelingen, sukkelde lang met zijn enkel. Het kwam uiteindelijk goed. En nu rijdt die man een rondje van 30. “Dy man waard der hielendal lokkich fan. En ik dus ek.”

Concentreren op techniek

Voor de trainingen op het ijs gebruikt Henk Bos vaak de camera. Dan kunnen de rijders zelf zien wat ze technisch niet helemaal goed doen. Dan zie je ook hoe mooi de schaatsbeweging is volgens Bos. Als alles klopt is het al mooi, maar tegelijk is het een uitdaging. Want de techniek is nooit perfect. Een fietser fietst, maar de schaatser moet zich concentreren op z’n techniek.

Dan komen we van zelf in de discussie over bijvoorbeeld de laatste driehonderd meter van een sprinter op de 1000 meter. Plotseling gaat de hoek van het lichaam weg, zak je onvoldoende door de knieën, ben je ineens te wild. Dan verlies je tijd. “Dêr bin ik faak mei dwaande.”

Een echte schaatser

Bos komt net van de Thialfbaan. Met een paar mensen uit Breda die een weekje de tijd hebben genomen om afgebeuld te worden door Henk Bos en voorzien van technische adviezen. Zo heeft Bos vele klanten. Hoe komen die bij hem? Via, via, zegt hij. “De iene fertelt it troch en sa komt it fierder.” Zo bouwde hij ook stapje voor stapje zijn werk op.

Wat de toekomst betreft ziet hij geen hindernissen. Natuurlijk is het zorgelijk dat er geen winters meer zijn die kinderen tot de sport doen bekeren. Eén keertje Thialf per winter is niet genoeg. Meer nog stoort het hem dat het schoolschaatsen stopt. Net als het schoolzwemmen. De beleving die hij zelf voelde als kind, ziet hij niet meer. Bovendien heeft een baan als Thialf geen ruimte voor jeugd- of breedtesportschaatsen, als na vier uur ’s middags alleen de topsporters het ijs mogen gebruiken.

Henk Bos heeft echter werk genoeg. Hij heeft geen vaste contracten; van week tot week bekijkt hij het voor iedereen. Hij kent zijn agenda voor de volgende week niet. Dat levert de juiste motivatie bij zijn pupillen op.
Als je Henk Bos vraagt naar zíjn motivatie, zegt hij: ”Wist wat it aldermuolikste is? Ik freegje it fan de riders, mar ik ferjit sels foldwaande rêst te nimmen.” Een echte schaatser.

Door Eelke Lok